Jak się przygotować na wypadek wojny i kryzysu? - podpowiadamy

W dzisiejszych czasach, kiedy światowe wydarzenia mogą szybko ewoluować i destabilizować nasze otoczenie, ważne jest, abyśmy byli świadomi potencjalnych zagrożeń i mieli plan działania w razie wystąpienia kryzysu. Niezależnie od tego, czy są to konflikty zbrojne, kryzysy ekonomiczne czy katastrofy naturalne, istnieją kroki, które możemy podjąć, aby zminimalizować ryzyko i zabezpieczyć siebie oraz naszych bliskich.

W tym poradniku omawiamy różne aspekty przygotowania się cywilów na wypadek różnego rodzaju zagrożeń. Z treści naszego artykułu dowiesz się między innymi: czym jest wojna i kryzys, w jaki sposób zostaniesz o nich powiadomiony, co warto przygotować i jak się wtedy zachowywać, a także jak się uchronić siebie oraz bliskich przed zagrożeniami.

Kryzys i wojna - czym są? Jak się na nie przygotować?

Kryzys i wojna nie są tożsame, choć często są rozumiane w podobny sposób. Obie sytuacje wymagają od społeczeństwa podejmowania działań, które nie są typowe w życiu codziennym. Czym jest kryzys, a czym jest wojna?

• Kryzys – jest to nagłe zdarzenie, które stanowi zagrożenie dla zdrowia, życia, mienia lub środowiska, w którym żyjesz. Przeciwstawienie się kryzysowi wymaga podjęcia środków i zmobilizowania sił, które przekraczają standardowe możliwości. Walka z kryzysem związana jest z działaniem pod presją czasu. Warto wiedzieć, że kryzys jest punktem zwrotnym, który poprzedza zmiany na lepsze lub gorsze.
• Wojna – jest zorganizowanym konfliktem zbrojnym pomiędzy państwami lub innymi grupami (np. religijnymi, społecznymi). Dla terminu “wojna” nie opracowano jednej, precyzyjnej definicji, jednak współczesne wyjaśnienia uznają wojnę za zjawisko łączące obszary polityki (wewnętrznej i zagranicznej), gospodarki, działań informacyjnych i przede wszystkim militarnych.

Plan działania na wypadek wojny lub kryzysu

Planowanie działań na wypadek sytuacji kryzysowych, awaryjnych i przygotowanie się do ich wystąpienia zwiększa szansę na zapewnienie bezpieczeństwa sobie (i bliskim) oraz ogranicza ewentualne szkody materialne.

Warto więc opracować plan działania w obrębie rodziny. W tym celu należy:

• przeprowadzić rozmowę z bliskimi o możliwości wystąpienia zagrożenia oraz o zachowaniu domowników w takiej sytuacji,
• wyznaczyć bezpieczne miejsca w domu i w innych często odwiedzanych miejscach (np. miejsca z dala od okien lub piwnice),
• ustalić miejsce spotkania, do którego każdy z członków rodziny będzie mógł bez trudu dotrzeć,
• przygotować plecak ewakuacyjny i domowe zapasy (więcej o tym w dalszej części artykułu).

Jak nie ulec manipulacji i propagandzie? Jak odróżnić fake news od prawdziwych informacji?

Tematy wojny, kryzysów i innych zjawisk, które mogą wywołać niepokój, są często wykorzystywane między innymi przez oszustów i massmedia, które próbują wywołać dezinformację. Fałszywe informacje mogą wpływać na ocenę sytuacji i podejmowane kroki, dlatego warto wiedzieć jak nie ulec manipulacji i propagandzie. Jak odróżnić fake news od prawdziwych informacji?

Pierwszym krokiem do odróżnienia fałszywej informacji od rzetelnej jest niepodejmowanie decyzji i działań pod wpływem emocji. Należy zweryfikować, czy informacja, która została Ci przekazana, jest prawdziwa. W celu weryfikacji należy zadać sobie kilka pytań:

• Czy informacja została podana na oficjalnych kanałach komunikacyjnych organów administracji państwowej lub struktur bezpieczeństwa państwa?
• Czy autor wypowiedzi lub źródło informacji jest znany/są znane?
• Czy uzyskana informacja może wpłynąć na Twoje decyzje?
• Czy źródło informacji jest rzetelne i występuje w co najmniej dwóch niezależnych od siebie i wiarygodnych miejscach?
• Czy informacja została podana w ogólnopolskich mediach?

Jeżeli informacja nie została podana na oficjalnych kanałach administracji rządowej ani w ogólnopolskich mediach, jej autor nie jest Ci znany, źródło informacji nie jest rzetelne, najprawdopodobniej masz do czynienia z fałszywą informacją.

System ostrzegania - alerty i alarmowanie

W sytuacji wystąpienia zagrożenia kryzysowego lub wojny zostaniesz o nich powiadomiony. Instytucją, która powiadamia obywateli w przypadku wystąpienia zagrożenia, jest Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB). RCB rozsyła poprzez wiadomości SMS ostrzeżenia i zalecenia dotyczące bezpiecznych zachowań nazywane ALERT-RCB. Na stronie internetowej RCB możesz także uzyskać informacje odnośnie aktualnych działań Biura.

W czasie kryzysu lub wojny komunikacja telefoniczna może być zakłócona. Warto więc monitorować środki masowego przekazu (radio, telewizja). Sygnały alarmowe mogą być także nadawane poprzez syreny (na przykład w strażnicach straży pożarnej), dzwony (na przykład kościelne) czy megafony.

Co robić po ogłoszeniu alarmu?

1. Przerwij czynności, które wykonujesz, wyłącz urządzenia oraz dopływ gazu i prądu.

2. Włącz radio ustawione na częstotliwość lokalnej stacji radiowej.

3. Jeżeli jest to możliwe, śledź informacje podawane na rządowych kanałach, jak na przykład RCB.

4. Wykonuj polecenia kierownictwa i służb.

Zestaw ucieczkowy, ewakuacja i schronienie

W przypadku kryzysu i wojny warto się przygotować na konieczność pozostania w domu przez wiele dni lub wręcz przeciwnie, na opuszczenie miejsca zamieszkania.

Poniżej znajdziesz kilka przydatnych informacji na temat doboru wyposażenia do plecaka ucieczkowego, ewakuacji oraz gromadzenia zapasów umożliwiających przetrwanie w domu.

Plecak ucieczkowy

Na wypadek ewakuacji dobrze jest mieć wcześniej przygotowany zestaw ucieczkowy. Warto przygotować pojemny plecak, w którym umieścisz najpotrzebniejsze rzeczy umożliwiające przetrwanie przynajmniej przez 72 godziny. W plecaku powinny się znaleźć między innymi: dokumenty, pożywienie, woda, leki czy odzież.

Szczegółowe wytyczne, co spakować do plecaka ucieczkowego, znajdziesz w artykule – Plecak ewakuacyjny preppersa - jak go spakować?

Obejrzyj również nasz film o przygotowaniu do ewakuacji!

Ewakuacja

Ewakuacja może być dobrowolna lub przymusowa, więc lepiej się do niej przygotować przed czasem. Jeżeli masz do dyspozycji samochód, warto: utrzymywać rezerwę paliwa; upewnić się, że masz sprawne koło zapasowe; wyposażyć się w mapy i zaplanować różne trasy; ustalić z bliskimi miejsce zbiórki.

Przed ewakuacją ubierz się odpowiednio do pogody*, zabierz plecak ucieczkowy, zabezpiecz dom/mieszkanie (zakręć zawór wody, gazu, odłącz sprzęty elektryczne).

W trakcie ewakuacji: wykonuj polecenia służb; korzystaj z zalecanych tras; zachowuj ostrożność na mostach, wiaduktach, nie zatrzymuj się pod przewodami wysokiego napięcia; unikaj nieznanych dróg i ulic, przy których znajdują się ważne obiekty (elektrownie, porty lotnicze, stacje kolejowe, budynki rządowe i wojskowe).

*unikaj odzieży w odcieniach brązu i ciemnej zieleni, zrezygnuj także z odzieży w kamuflażu - możesz omylnie zostać uznany za żołnierza.

Schronienie w domu

Jeżeli nie ma konieczności ewakuacji, należy przygotować odpowiednie zasoby, które pozwolą przetrwać około tygodnia bez dostępu do bieżących źródeł zaopatrzenia. Podczas kryzysu lub wojny trzeba się liczyć z ograniczonym dostępem lub brakiem dostępu między innymi do bieżącej wody, energii elektrycznej, gazu i żywności.

Do przetrwania kryzysu w domu warto zgromadzić: około 14 litrów wody pitnej na każdego mieszkańca, zapasy żywności długoterminowej dla każdego domownika (żywność konserwowa, liofilizowana, racje żywnościowe, żywność wysokoenergetyczna). Ponadto dobrze zainwestować w źródła zasilania awaryjnego, takie jak stacje zasilania czy agregaty prądotwórcze. W domu warto także uzupełnić zapasy leków i środków medycznych, wyposażyć się w latarki, narzędzia do samoobrony czy radiokomunikację.

Listę wyposażenia, które warto zgromadzić w domu znajdziesz w naszym artykule – ABC preppersa

Co zrobić w czasie zagrożenia?

Podczas trwania kryzysu lub wojny należy być gotowym na możliwość wystąpienia dodatkowych zagrożeń. Jak się zachowywać, aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo?

Zwracaj uwagę na to, z kim prowadzisz rozmowę i jakie informacje rozmówca chce od Ciebie uzyskać. Szczególnie alarmujące powinny być pytania o miejsce pracy, osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo, Twoje miejsce zamieszkania. Jeżeli rozmówca wzbudzi podejrzewania, poinformuj służby i wojsko (w miarę możliwości).

Zapoznaj się ze wzorami umundurowania polskich i sojuszniczych wojsk. Powinieneś być w stanie rozpoznać żołnierza Wojska Polskiego i sił sojuszniczych, które mogą prowadzić działania w Twoim regionie. Nie obawiaj się munduru.

Broń palna i ładunki wybuchowe - jak i gdzie się ukryć?

Przy panującym rozległym kryzysie lub wojnie możesz doświadczyć strzelanin i wybuchów. Zarówno przy kontakcie z napastnikiem korzystającym z broni palnej, jak i wtedy, kiedy znajdujesz się w rejonie zagrożonym wybuchem, możesz podjąć działania prewencyjne.

• Strzelanina

Działania prewencyjne obejmują przypomnienie zasad udzielania pierwszej pomocy, a także próby zapamiętania układu budynków i dróg ewakuacyjnych w miejscach, do których się udajesz.

Jeżeli znajdujesz się w miejscu, w którym trwa strzelanina, masz trzy wyjścia: ucieczkę, ukrycie i walkę. Jeżeli możesz uciec, uciekaj jak najdalej to tylko możliwe, musisz za wszelką cenę usunąć się z linii strzałów.

Kiedy ucieczka jest niemożliwa, spróbuj się ukryć. Możesz się schować i zabarykadować w pomieszczeniu (wyłącz telefon, opuść rolety, wyłącz światło). Unikaj grupowych kryjówek, więcej osób generuje więcej hałasu. Jeżeli strzały ucichną, możesz spróbować poszukać bezpieczniejszego schronienia.

W sytuacji, w której ucieczka i ukrycie się są niemożliwe, walcz. Nie obawiaj się zranienia napastnika, do walki wykorzystaj wszystko, co możesz. Od tego najprawdopodobniej zależy Twoje życie, a może i życie innych osób.

• Wybuch

Na wypadek wybuchów, wywołanych na przykład nalotami bombowymi, warto wcześniej wybrać bezpieczne schronienie w miejscach, w których często przebywasz (dom, praca, uczelnia, szkoła). Do ukrycia się w trakcie wybuchu najlepiej wybierać miejsca bez okien, z grubymi ścianami i dostępem do powietrza - najczęściej najlepszym wyborem są piwnice. Warto także mieć gotowy zestaw ratunkowy i być gotowym do ewakuacji.

Jeżeli dojdzie do wybuchu, kiedy będziesz w schronie, padnij na ziemię i zakryj głowę rękoma, plecakiem, czymkolwiek, co masz pod ręką. Nie spiesz się z opuszczeniem bezpiecznego miejsca. Pomóż poszkodowanym i, kiedy to będzie możliwe, kieruj się do wyjścia ewakuacyjnego (nie korzystaj z wind).

Jak uchronić się przed bronią masowego rażenia?

Broń masowego rażenia może zostać wykorzystana przy konfliktach zbrojnych. Najpoważniejszym i najczęściej występującym skutkiem związanym z narażeniem na którąkolwiek z poniższych substancji są: nagła śmierć lub ciężkie choroby.

Broń masowego rażenia oznaczana jest skrótem CBRN, gdzie: C – substancje chemiczne, B – biologiczne, R – radiologiczne i N - jądrowe.

1. Substancje chemiczne - mogą występować pod postacią gazu, cieczy lub ciała stałego. Charakteryzują się szerokim spektrum działania i najczęściej kontakt z nimi grozi śmiercią. Wiele substancji chemicznych jest łatwopalnych, mogą być także wybuchowe, toksyczne lub żrące. Największą ostrożność należy zachować przy kontakcie z substancjami chemicznymi pod postacią gazu. Co zrobić w razie kontaktu z niebezpieczną substancją chemiczną:

• Jak najszybciej opuść skażony teren.
• Poruszaj się w przeciwnym kierunku do wiatru.
• Osłoń drogi oddechowe i skórę.
• Po opuszczeniu skażonego terenu weź prysznic, a ubrania zapakuj do plastikowego worka i wynieś poza miejsce przebywania.
• Jeśli znajdujesz się w budynku uszczelnij okna, drzwi oraz wywietrzniki, wyłącz wentylatory i klimatyzatory.
• Nie wychodź na zewnątrz bez wyraźnej potrzeby.

2. Substancje biologiczne – bakterie, wirusy, grzyby, pasożyty i toksyny. Do zakażenia substancjami biologicznymi dochodzi głównie poprzez drogi oddechowe, przewód pokarmowy, oczy oraz podrażnioną skórą. Kontakt najczęściej kończy się śmiercią. Jeżeli podejrzewasz, że doszło do skażenia biologicznego:

• Jak najszybciej opuść skażony teren.
• Chroń drogi oddechowe i skórę.
• Dezynfekuj ręce i dbaj o higienę.
• Weź prysznic, a używane wcześniej ubranie zapakuj do plastikowego worka i wynieś poza miejsce przebywania.
• Zostań w budynku, uszczelnij okna, drzwi oraz wywietrzniki, wyłącz wentylatory i klimatyzatory.

3. Substancje radiologiczne i jądrowe - promieniowanie jądrowe może uszkodzić strukturę genów i wywoływać choroby nowotworowe, a przy długim kontakcie lub przy ekspozycji na wysokie stężenia chorobę popromienną. Najczęściej do zakażenia dochodzi przez drogi oddechowe i przewód pokarmowy. Jak się chronić przed zagrożeniem radiologicznym i jądrowym:

• Ukryj się w piwnicy lub innym pomieszczeniu o grubych ścianach (schron, parking podziemny, metro) i odsuń się od ścian zewnętrznych.
• Po powrocie ze skażonego terenu weź prysznic, a używane wcześniej ubranie zapakuj do plastikowego worka i wynieś poza miejsce przebywania.
• Nie spożywaj posiłków i napojów, które mogły być narażone na działanie promieniowania.
• Zostań w budynku, uszczelnij okna, drzwi oraz wywietrzniki, wyłącz wentylatory i klimatyzatory.
• Spróbuj się uspokoić i wyciszyć - zmniejszy to zużycie tlenu w zamkniętym pomieszczeniu.
• Słuchaj komunikatów i stosuj się do zaleceń.
• Pozostań w bezpiecznym miejscu co najmniej przez 24 godziny, chyba, że służby udzielają innych poleceń.

Obce wojsko – jak się zachować?

Podczas wojny i kryzysu może wystąpić sytuacja, w której na terenie Twojego zamieszkania znajdzie się obce wojsko (nie jako siły sojusznicze). Jak się zachować przy kontakcie z obcym wojskiem:

• Zachowaj spokój.
• Nie podążaj w kierunku żołnierzy, nie narażaj się na zbędny kontakt.
• Nie podchodź do samochodów, nie przyglądaj się sprzętowi wojskowemu - możesz wzbudzać podejrzenia.
• Nie fotografuj ani nie nagrywaj żołnierzy.
• Podczas rozmowy bądź spokojny, nie trzymaj rąk w kieszeniach, nie wykonuj gwałtownych ruchów.
• Nie wchodź w dyskusję i nie kłóć się z uzbrojoną osobą.
• Jeżeli obcy żołnierz nakaże Ci okazać dokumenty, zrób to. Nie odwracaj wzroku, nie prowadź rozmowy z innymi. Stosuj się do poleceń.

Obce wojsko może czasowo zająć teren i wprowadzić na nim nowe zasady. Jeżeli znajdziesz się w takiej sytuacji:

• Zaopatrz się w wodę (napełnij butelki, garnki, a nawet wannę), korzystaj z nagromadzonej żywności lub tej rozdawanej w ramach pomocy humanitarnej.
• Nie opuszczaj bezpiecznego schronienia po zmierzchu.
• Zakładaj ubrania w neutralnych kolorach – unikaj brązu, zieleni i kamuflaży. Zrezygnuj z symboli i emblematów.
• Znajdź towarzyszy, w grupie zyskasz większy komfort psychiczny i szansę na obronę.

Co zrobić podczas blackoutu?

Awarie energii elektrycznej zazwyczaj usuwane są w ciągu kilku godzin, ale podczas kryzysu lub wojny dostęp do prądu może być ograniczony przez wiele dni. Warto więc się odpowiednio przygotować na taką możliwość:

• Przygotuj źródło zasilania awaryjnego.
• Ogranicz korzystanie z telefonu komórkowego.
• Zaopatrz się w baterie do urządzeń pracujących na nich.
• Przygotuj latarki, świeczki, zapałki, apteczkę i zapasy jedzenia.
• Zabezpiecz trochę gotówki.

Szczegółowe informacje o postępowaniu w trakcie blackoutu znajdziesz w naszym artykule – Blackout – co to jest, ile trwa i jak się do niego przygotować?

Wyposażenie, które warto przygotować na wypadek wojny i kryzysu

Wojna i kryzys to sytuacje, które nie zostały określone ramami czasowymi. Bardzo trudno przewidzieć, jak długo potrwają i jakie dodatkowe zagrożenia przy nich wystąpią, dlatego warto się przygotować na każdą ewentualność.

W ofercie sklepu Militaria.pl znajdziesz kompleksowe wyposażenie, które umożliwi Ci przetrwanie w trakcie sytuacji kryzysowych. Polecamy zajrzeć między innymi do naszej kategorii przetrwanie, w której dostępne są produkty, takie jak: źródła ognia, kuchenki i zestawy naczyń polowych, akcesoria noclegowe, środki do uzdatniania wody, apteczki, maseczki, zestawy przetrwania czy plecaki ucieczkowe z wyposażeniem.

Warto także zwrócić uwagę na kategorię blackout, w której zebraliśmy wszystko to, co będzie przydatne podczas długotrwałej przerwy w dostawie energii elektrycznej. Znajdziesz tu nie tylko źródła zasilania czy latarki i świece, w tej kategorii umieściliśmy także żywność długoterminową, środki do samoobrony, przydatne narzędzia czy poradniki survivalowe.

Inną przydatną kategorią, którą warto sprawdzić jest biobezpieczeństwo. W tym dziale przygotowaliśmy przydatne produkty na wypadek epidemii, pandemii, skażenia środowiska. Maski przeciwgazowe, antysmogowe i ochronne, środki do dezynfekcji, okulary, gogle i rękawice ochronne, tabletki i preparaty jodu czy kombinezony ochronne zwiększą Twoją szansę na przetrwanie przy występowaniu zagrożeń biologicznych, chemicznych, radiologicznych i jądrowych.