Najczęściej stosowane blokady w nożach składanych

Blokady noży są często zapominanym elementem podczas wyboru noża składanego. Dobrze jest jednak, zwłaszcza w przypadku kupna przez Internet, poznać kilka informacji o rodzajach blokad. Element ten w znacznym stopniu decyduje o bezpieczeństwie użytkowania czy możliwości szybkiego użycia noża. Poniżej zaprezentowaliśmy rodzaje blokad oraz zasady ich działania. Dla rozważających kupno noża przygotowaliśmy poradnik "jaki nóż wybrać" - mamy nadzieję, że pomoże Wam w wyborze!

Back lock

Tak zwana blokada tylna. Historycznie jeden z najstarszych mechanizmów blokujących w nożach składanych. Blokowanie odbywa się za pomocą umieszczonej na grzbiecie rękojeści dźwigni blokującej z występem, który po otwarciu noża zazębia się z wycięciem w tylnej części głowni, uniemożliwiając jej ruch powrotny. Dźwignia ta jest dociskana przez płaską sprężynę wewnątrz tylnej części rękojeści. Odblokowanie następuje po naciśnięciu na tylną część dźwigni, która jest dostępna dzięki niewielkiemu wycięciu w okładzinach na grzbiecie rękojeści. W pozycji zamkniętej dźwignia naciska na powierzchnię krzywkową w tylnej części głowni, zapobiegając jej samoczynnemu otwarciu. Zaletami tej blokady jest łatwość obsługi zarówno prawą, jak i lewą ręką oraz prostota konstrukcji i pewność trzymania głowni w zamkniętej pozycji. Niestety jest stosunkowo mało odporna na zabrudzenia i obciążenia dynamiczne.

Liner lock

Obecnie najbardziej rozpowszechniona blokada. Blokowanie odbywa się za pomocą sprężynującego skrzydełka stanowiącego integralną cześć jednej z płytek bocznych (liners) stalowego bądź tytanowego szkieletu rękojeści. Po otwarciu noża płytka (liner) odgina się pod skosem do wewnątrz rękojeści i zapiera o skośnie ściętą tylną część głowni, uniemożliwiając jej ruch powrotny. Odblokowanie następuje po odgięciu skrzydełka blokującego na zewnątrz, co najwygodniej zrobić naciskając je kciukiem. Na skrzydełku blokującym osadzona jest niewielka kulka łożyskowa, która w pozycji zamkniętej jest dociskana do zapadki nawierconej z boku tylnej części głowni, zapobiegając jej samoczynnemu otwarciu. Podstawowe zalety blokady liner lock to prostota konstrukcji oraz intuicyjność obsługi. Niestety jest stosunkowo mało odporna na zabrudzenia i obciążenia dynamiczne, choć przewyższa pod tym względem blokadę back lock. Trudniejsza w obsłudze dla osób leworęcznych.

Frame lock (Integral lock, mono lock)

Bardzo mocna, stabilna blokada wykorzystująca zasadę działania blokady liner lock. Podstawowa różnica polega na tym, iż płytki boczne szkieletu rękojeści są na tyle grube, iż nie potrzeba dodatkowych okładzin. Dzięki temu również skrzydełko blokujące jest znacznie grubsze, sztywniejsze, a tym samym mniej wrażliwe na obciążenia dynamiczne. Ponadto blokada ta jest znacznie bardziej odporna na zabrudzenia, ponieważ nie występuje tu przestrzeń między skrzydełkiem blokującym a okładzinami, w której mógłby się gromadzić brud. Do konstrukcji tej blokady najczęściej wykorzystuje się tytan, rzadziej stal, sporadycznie aluminium.

Axis lock

Blokada wprowadzona na rynek przez firmę Benchmade. Blokowanie odbywa się za pomocą osi (axis) poruszającej się poziomo we wzdłużnych wycięciach w stalowych płytkach bocznych szkieletu rękojeści. Po otwarciu noża oś blokująca zachodzi od góry na tylną część głowni, uniemożliwiając jej ruch powrotny. Oś ta jest dociskana za pomocą dwóch sprężyn w kształcie litery. Odblokowanie następuje po odciągnięciu do tyłu osi blokującej, której końce dostępne są dzięki wycięciom w okładzinach po bokach rękojeści. W pozycji zamkniętej oś naciska na powierzchnię krzywkową w tylnej części głowni, zapobiegając jej samoczynnemu otwarciu. Zalety blokady axis-lock to odporność na zanieczyszczenia, praktyczna niewrażliwość na obciążenia dynamiczne, łatwość obsługi zarówno prawą, jak i lewą ręką oraz lekkość działania. Jej słabym punktem są stosunkowo delikatne sprężyny.

Ultra lock

Odpowiednik blokady Axis lock stosowany w nożach Cold Steel. Główna różnica polega na tym, iż kołek ryglujący porusza się wewnątrz wyfrezowanego kanału w trzpieniu głowni, a nie na zewnątrz, jak to ma miejsce w axis lock. Sprężyny, obsługa i ogólna zasada działania identyczne.

Plunge lock

Blokada unieruchamia ostrze w pozycji otwartej za pomocą dociskanego sprężyną kołka wchodzącego od boku w otwór nawiercony w trzpieniu / tylnej części ostrza. W pozycji zamkniętej na tej samej zasadzie zabezpiecza klingę przed przypadkowym otwarciem. Jest ona najczęściej stosowana w nożach automatycznych.