Słowniczek strzelecki - poznaj terminologię wiatrówkową
Dla początkujących strzelców ilość nazw i terminów związanych z wiatrówkami bywa przytłaczająca. Z tego powodu opracowaliśmy słowniczek, który pozwoli Ci zapoznać się z poszczególnymi pojęciami dotyczącymi strzelectwa wiatrówkowego.
Spis treści
- Przyrządy celownicze - czyli muszka i szczerbinka
- Spust - czyli język spustowy
- Łoże wiatrówki
- Baka wiatrówki - inaczej poduszka policzkowa
- Kąbłak - osłona spustu
- Celownik optyczny i kolimatorowy
- Blokada spustu – bezpiecznik
- Chwyt pistoletowy
- Kolba
- Kołek stopujący
- Lufa gwintowana
- Double Action, Single Action i Double Action Only - co to jest i czym się różnią?
Przyrządy celownicze - czyli muszka i szczerbinka
Przyrządy celownicze to nazwa określająca szeroką gamę różnego rodzaju celowników. Od podstawowych, tzw. otwartych (muszka na lufie i szczerbinka) do profesjonalnych celowników optycznych z urządzeniem do pomiaru odległości do celu (np. dalmierzem laserowym). Podstawowymi przyrządami celowniczymi, które są powszechnie stosowane w każdym podstawowym pistolecie i karabinku, są muszka i szczerbinka.
Muszka to inaczej przedni przyrząd celowniczy. Znajdziemy ją zamontowaną (zwykle na stałe) na końcu lufy. Muszki bywają również zdejmowane lub uchylane, w celu np. zamontowania innego celownika. Muszka może być również zamknięta (obudowana) lub otwarta. Do precyzyjnego strzelania muszka wymaga stosowania szczerbinki, która jest tylnym przyrządem celowniczym znajdującym się najczęściej nad lufą lub w osi do lufy równoległej.
Prawidłowe zgranie muszki i szczerbinki jest podstawą celnego strzelania.
Spust - czyli język spustowy
Spust potocznie nazywany też cynglem to zewnętrzny element mechanizmu spustowego. Jego pociągnięcie powoduje np. zwolnienie iglicy (np. broń palna), kurka (np. broń czarnoprochowa) lub sprężyny (np. wiatrówka sprężynowa), a nawet cięciwy (kusza).
Ze spustem związane są także inne pojęcia, takie jak “droga” i “siła”. Droga spustu, to dystans, na którym ruch języka spustowego inicjuje strzał, a siła spustu, to siła niezbędna do przełamania oporu spustu, po którym następuje strzał.
Łoże wiatrówki
To wykonany z drewna lub materiału syntetycznego element broni najczęściej podpierający lufę (na całej jej długości lub jej części), niekiedy zamek. Częścią składową łoża może być chwyt przedni (w tym także poziomy) oraz kolba.
Baka wiatrówki - inaczej poduszka policzkowa
To element kolby wystający ponad jej obrys. Służy jako oparcie policzka zarówno poprawiające wygodę podczas celowania, jak i zwiększające stabilność broni w układzie ramię – kolba – chwyt przedni – ręka.
Kąbłak - osłona spustu
Służy do ochrony języka spustowego, zapobiegając jego przypadkowemu naciśnięciu. Gdyby spust był odsłonięty, każde zahaczenie o ubranie, krawędź kabury, czy o palce chwytające broń, mogłoby skutkować nieplanowanym strzałem. Dlatego, kabłąk stanowi najbardziej podstawowe zabezpieczenie.
Celownik optyczny i kolimatorowy
Celownik optyczny (zwany także lunetą celowniczą) to przyrząd optyczny ułatwiający celowanie i precyzyjne strzelanie. Posiada układ pryzmatów i najczęściej oferuje powiększenie wyrażone w krotności przybliżenia (np. 3× oznacza trzykrotne powiększenie). Luneta oznaczona np. jako 3-7×20 charakteryzuje się zmiennym, regulowanym powiększeniem (od 3 do 7 razy) oraz obiektywem o średnicy 20 mm.
Celownik kolimatorowy to przyrząd, w którym zastosowano słaby laser lub diodę nanoszącą znak świetlny na pryzmat znajdujący się w celowniku. Patrząc przez celownik kolimatorowy możemy zatem namierzyć cel świetlnym punktem, znajdującym się w centrum widzianego w celowniku obrazu. Celownik kolimatorowy jest złudnie podobny do celownika optycznego, jednak zazwyczaj nie oferuje żadnego powiększenia, więc nie jest tak precyzyjny.
Blokada spustu – bezpiecznik
Blokada spustu to mechanizm unieruchamiający język spustowy i uniemożliwiający jego ściągnięcie, a więc zabezpieczający przed oddaniem niekontrolowanego strzału. Należy przy tym pamiętać, że blokada spustu nie zabezpiecza przed wystrzałem w wyniku np. silnego wstrząsu związanego z upuszczeniem broni.
Blokada spustu może być automatyczna (samoczynnie blokująca spust podczas np. naciągania sprężyny wiatrówki) lub nastawna (każdorazowo strzelec musi ją zablokować samodzielnie).
Chwyt pistoletowy
Pionowy element kolby (tylny) lub łoża (przedni) umożliwiający trzymanie broni dłonią bez nadmiernego wygięcia nadgarstka.
Kolba
Część łoża lub niezależny element, stały lub składany (na bok, na wierzch lub pod spód, niekiedy teleskopowy). Służy do oparcia broni o ramię strzelca i ustabilizowanie lufy. Ma ułatwiać stabilne celowanie i zapewnić wygodne składanie się do strzału.
Kołek stopujący
Element (najczęściej) obejm montażowych uniemożliwiający przesuwanie się ich na szynie montażowej. Takie przesuwanie się (ślizganie się montażu wzdłuż szyny montażowej) może być spowodowane silnym odrzutem broni i nawet jeśli nie jest zauważalne dla strzelca może powodować rozkalibrowanie przyrządów celowniczych.
Lufa gwintowana
Pozwala wprowadzić pocisk w ruch obrotowy, co poprawia jego właściwości lotne (balistyczne) – donośność, celność, a także właściwości penetracyjne.
Zapoznaj się ze zdjęciem przedstawiającym elementy wiatrówki - sprawdź, gdzie znajdują się jej poszczególne części!
Double Action, Single Action i Double Action Only - co to jest i czym się różnią?
SA (Single Action)
To spust pojedynczego działania – ściągnięcie spustu powoduje zwolnienie kurka, który uderzając w zawór powoduje uwolnienie porcji gazu niezbędnej do wypchnięcia śruciny z lufy. Kurek należy napiąć ręcznie (palcem lub ruchem zamka) lub napinany jest on za pomocą mechanizmu blow back. Krótka droga spustu oraz jego lekkość powodują, że przygoda ze strzelectwem powinna zaczynać się właśnie od pistoletów z możliwością wcześniejszego napięcia kurka.
DA (Double Action)
To spust podwójnego działania – ściągnięcie spustu powoduje zwolnienie uprzednio napiętego kurka (jak w SA) oraz napięcie kurka w pierwszej fazie ruchu języka spustowego i zwolnienie go w drugiej fazie. Oznacza to, że po oddaniu strzału kurek jest napięty i gotowy do kolejnego. Nie spotyka się mechanizmów spustowych, w których oba cykle mogłyby zostać rozłączone. Warto zauważyć, że długa droga spustu wiąże się z większym jego oporem, co niedoświadczonemu strzelcowi może komplikować celowanie.
DAO (Double Action Only)
To spust tylko podwójnego działania – nie ma możliwości napięcia kurka w sposób inny niż wykonanie całej, długiej drogi spustu. Takie rozwiązanie bardzo korzystnie wpływa na bezpieczeństwo, gdyż nie ma możliwości przygotowania sobie pistoletu do strzału i przenoszenia go na przykład z napiętym kurkiem. Modele ze spustem DAO wymagają od strzelca większej dokładności przy jednoczesnym celowaniu (utrzymywaniu celu w linii przyrządów celowniczych) i ściąganiu spustu, którego droga nie może ulec skróceniu, jak to jest w przypadku spustu DA, poprzez ręczne napięcie kurka.