Podstawowe zasady obchodzenia się z nożem

Jeśli zakupiłeś nóż lub dopiero rozważasz taką inwestycję, to warto zapoznać się z kilkoma wskazówkami dotyczącymi zarówno jego użytkowania, jak i konserwacji. Poniżej przedstawiamy krótki poradnik, który pomoże Ci bezpiecznie korzystać z noża, poprawnie go ostrzyć oraz skutecznie konserwować.

Bezpieczeństwo podczas korzystania z noża

Podczas korzystania z noża kluczowe jest zachowanie odpowiednich środków ostrożności, aby zapobiec wypadkom i urazom. Nawet doświadczonym użytkownikom zdarzają się sytuacje, z których wynikają skaleczenia. Poniżej przedstawiamy osiem ważnych zasad, o których należy pamiętać podczas korzystania z noża, tak aby zminimalizować to ryzyko:

1. Nie obciążaj głowni noży składanych

W przypadku noży składanych nie obciążaj głowni w kierunku złożenia. Blokada chroni palce dłoni przed przypadkowym zamknięciem się noża podczas pracy, może jednak zawieść w przypadku świadomego nadużycia. Grozi to poważnym zranieniem!

2. Ostrze noża kieruj na zewnątrz od swojego ciała

Podczas pracy z nożem należy pamiętać, aby zarówno czubek, jak i krawędź tnąca były skierowane z dala od ciała i osób postronnych. Zapobiegnie to wypadkowi w sytuacji zerwania lub ześlizgnięcia się ostrza z ciętego materiału.

3. Wycieraj głownię noża od strony grzbietu

Wycierając głownię noża, rób to zawsze od strony nienaostrzonej, gdyż materiał szmatki może ulec przecięciu, a dłoń zostanie poważnie zraniona. W przypadku głowni obosiecznych należy zachować szczególną ostrożność.

4. Dbaj o ostrość swoich noży

Tępe ostrze noża wymaga użycia większej siły, co podnosi ryzyko niekontrolowanego poślizgu. Regularne ostrzenie noża zmniejsza ryzyko wypadków.

5. Wybieraj noże odpowiednie do wykonywanych zadań

Każdy nóż ma swoje przeznaczenie - na przykład nóż ząbkowany jest dobry do krojenia pieczywa, ale nie jest odpowiedni do krojenia mięsa. Właściwy wybór noża ułatwia pracę i zmniejsza ryzyko wypadków. Pamiętaj również, aby kroić żywność na desce do krojenia, a nie na przykład na kuchennym blacie. Krojenie na twardej powierzchni blatu może prowadzić do przypadkowych poślizgnięć noża, co zwiększa ryzyko skaleczeń lub ran.

6. Trzymaj nóż pewnie i chroń palce

Pamiętaj, aby trzymać nóż mocno i pewnie. Podczas krojenia żywności zginaj palce dłoni tak, aby kłykcie dotykały noża, a palce były schowane. Dzięki temu zapewniasz sobie lepszą kontrolę i minimalizujesz ryzyko skaleczenia.

7. Przechowuj nóż w bezpiecznym miejscu

Trzymaj noże w blokach na noże, na listwach magnetycznych lub w specjalnych przegródkach. Unikaj wrzucania ich luzem do szuflad.

8. Nie zostawiaj noża w zlewie

Jeśli używałeś noża w kuchni, to najlepiej od razu go umyj i schowaj w bezpiecznym miejscu. Nóż zanurzony w wodzie lub ukryty wśród innych naczyń można łatwo przeoczyć. Jeśli sięgniesz do zlewu, możesz przypadkowo się na niego natknąć i skaleczyć.

Jak dbać o swój nóż? - odpowiednia konserwacja

Odpowiednia pielęgnacja noża jest kluczowa, aby narzędzie służyło nam przez długie lata. Poniżej znajdziesz wskazówki, jak dbać o różne elementy noża, w tym o ostrze, elementy blokujące oraz rękojeść.

1. Regularnie konserwuj i zabezpieczaj głownię noża przed rdzą

Głownie noży z wysokowęglowych stali narzędziowych i sprężynowych (Carbon V, SK5, A2, D2, M2, O1, 1095, 1085, 1055, 50 HS) mogą rdzewieć pod wpływem wody, soku z warzyw i owoców, wilgoci oraz potu. Dlatego należy je po każdym użyciu wytrzeć do sucha. Raz na jakiś czas warto również przetrzeć taką głownię szmatką nasączoną olejem do broni lub preparatem odrdzewiającym na bazie oleju.

Stale nierdzewne, takie jak: 154CM, ATS34, VG10, 440V (S60V) rdzewieją tylko w bardzo złych warunkach i wymagają jedynie sporadycznej konserwacji w postaci przetarcia raz na parę miesięcy szmatką nasączoną olejem. Natomiast stale nierdzewne, takie jak: S30V, 440C, 440B, 440A, Aus6, Aus8, 420 praktycznie nie wymagają stosowania żadnej ochrony przed rdzą. Warto jednak smarować poszczególne elementy mechanizmów, aby pracowały płynnie i bez zarzutu.

2. Dbaj o mechanikę noża

Należy dbać, aby elementy blokujące głownię noża składanego nie były zanieczyszczone piaskiem, ziemią, nitkami ani resztkami ciętych materiałów - w przeciwnym razie blokada może nie trzymać wystarczająco pewnie lub w ogóle nie zadziałać. Zazwyczaj wystarczy przepłukać mechanizm pod strumieniem wody, następnie wysuszyć. W przypadku większych zanieczyszczeń - np. żywicą, należy usunąć brud za pomocą szczotki lub kawałka drutu. Bardziej skomplikowane lub trudno dostępne mechanizmy można wyczyścić sprężonym powietrzem.

Nie jest zalecane nakładanie dużych ilości smaru na ruchome części noża składanego, ponieważ może to skutkować przywieraniem do nich pyłu i brudu. Poza tym, smar na mechanizmie blokującym zmniejsza pewność jego trzymania. Wystarczy jedna kropli oliwki do broni w okolicach osi obrotu głowni. Po kilku otwarciach i zamknięciach noża należy usunąć nadmiar środka smarującego za pomocą szmatki.

3. Pamiętaj o konserwacji rękojeści noża

Rękojeści drewniane oraz ze sprasowanych pasków skóry wraz z wycieraniem się swej powierzchni tracą pierwotną odporność na działanie wody i wilgoci, warto je więc od czasu do czasu osuszyć i zakonserwować oliwką lub specjalnym woskiem. Rękojeści z rogu, micarty, stali nierdzewnej, z tworzyw sztucznych formowanych metodą wtryskową oraz z laminatów typu G10 czy CarbonFiber praktycznie nie wymagają żadnych zabiegów konserwacyjnych.

4. Zadbaj o pielęgnację pochwy noża

Skórzane pochwy na nóż należy chronić przed wodą i wilgocią, a w przypadku mocnego zamoczenia osuszyć i zakonserwować. Pochwy z tkaniny Cordura są odporne na działanie wody i wilgoci, mogą jedynie strzępić się w kontakcie z ostrymi przedmiotami - w takim wypadku miejsce uszkodzenia pochwy delikatnie przypalamy zapalniczką lub zgrzewamy postrzępione włókna nylonowe rozgrzanym kawałkiem metalu.

Pochwy wykonane z Kydexu, Concealex'u, Secure-ex'u, ABS i innych twardych tworzyw sztucznych nie wymagają żadnych zabiegów konserwacyjnych - warto je jednak od czasu do czasu wypłukać pod bieżącą wodą i wysuszyć, ponieważ drobiny piasku zawarte w brudzie i pyle, jaki osadza się w pochwie, mogą porysować, a nawet stępić głownię noża.

Obejrzyj nasz film wideo na temat tego, jak dbać o nóż!

Ostrzenie noża - prawidłowa technika

Nie należy ostrzyć noża na wysokoobrotowych tarczach ściernych, gdyż doprowadzi to do rozhartowania stali, a tym samym do utraty takich jej właściwości jak twardość i odporność na ścieranie. Do ostrzenia noży służą przeznaczone do tego ostrzałki, które można podzielić na:

• Wymuszające stały kąt ostrzenia np.: Ka-Bar Redi-Edge, Lansky Easy Grip, Gerber Pocket Sharpener, czy większe zestawy takie jak firmy Lansky.
• Wymagające utrzymania kąta ostrzenia przez ostrzącego. Mają one postać płaskich kamieni oraz okrągłych prętów. Te ostatnie polecane są szczególnie do głowni o profilu recurve i kukri, gdyż płaska powierzchnia osełki nie uchwyci wklęsłej części ich ostrzy.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej to przeczytaj nasz poradnik o tym czym i jak ostrzyć noże.